آشنایی با قوانین،
مزارعه و مساقات
سنج نیوز: به گزارش سنج نیوز، مباحث اول (در مزارعه) و دوم (در مساقات) فصل پنجم باب سوم (در عقود معینه مختلفه) کتاب دوم (در اسباب تملک) قانون مدنی به مبحث ˮدر مزارعه و مساقاتˮ پرداخته است.
به گزارش سنج نیوز به نقل از ایسنا، مباحث اول (در مزارعه) و دوم (در مساقات) فصل پنجم (در مزارعه و مساقات) باب سوم (در عقود معینه مختلفه) کتاب دوم (در اسباب تملک) قانون مدنی از ماده ۵۱۸ تا ۵۴۵ بشرح زیر است:
فصل پنجم - در مزارعه و مساقات
مبحث اول در مزارعه
ماده ۵۱۸- مزارعه عقدی است که بموجب آن احد طرفین زمینی را برای مدت معینی بطرف دیگر می دهد که آن را زراعت کرده و حاصل را تقسیم کند.
ماده ۵۱۹- در عقد مزارعه حصه هر یک از مزارع و عامل باید به نحو اشاعه از قبیل ربع یا ثلث یا نصف و غیره معین گردد و اگر به نحو دیگر باشد احکام مزارعه جاری نخواهد شد.
ماده ۵۲۰- در مزارعه جائز است شرط شود که یکی از دو طرف علاوه بر حصه از حاصل مال دیگری هم بطرف مقابل بدهد.
ماده ۵۲۱- در عقد مزارعه امکان دارد هر یک از بذر و عوامل مال مزارع باشد یا عامل در این صورت هم حصه مشاع هر یک از طرفین بر طبق قرار داد یا عرف بلد خواهد بود.
ماده ۵۲۲- در عقد مزارعه لازم نیست که متصرف زمین مالک آن هم باشد ولی لازم است که مالک منافع بوده باشد یا به عنوانی از عناوین از قبیل ولایت و غیره حق تصرف در آن را داشته باشد.
ماده ۵۲۳- زمینی که مورد مزارعه است باید برای زرع مقصود قابل باشد با اینکه محتاج به اصلاح یا تحصیل آب باشد و اگر زرع محتاج بعملیاتی باشد از قبیل حفر نهر یا چاه و غیره و در حین عقد جاهل بان بوده باشد حق فسخ معامله را خواهد داشت.
ماده ۵۲۴- نوع زرع باید در عقد مزارعه معین باشد مگر این که بر حسب عرف بلد معلوم و یا عقد برای مطلق زراعت بوده باشد در صورت اخیر عامل در اختیار نوع زراعت مختار خواهد بود.
ماده ۵۲۵- عقد مزارعه عقدی است لازم.
ماده ۵۲۶- هر یک از مالک عامل و مزارع می تواند در صورت غبن معامله را فسخ کند.
ماده ۵۲۷- هر گاه زمین به واسطه فقدان آب یا دلایل دیگر از این قبیل از قابلیت انتفاع بیرون برود و رفع مانع ممکن نباشد عقد مزارعه منفسخ می شود.
ماده ۵۲۸- اگر شخص ثالثی پیش از این که زمین مورد مزارعه تسلیم عامل شود آن را غصب کند عامل مختار بر فسخ می شود ولی اگر غصب پس از تسلیم واقع شود حق فسخ ندارد.
ماده۵۲۹- عقد مزارعه بفوت متعاملین یا احد آنها باطل نمیشود مگر این که مباشرت عامل شرط شده باشد در اینصورت به فوت او منفسخ می شود.
ماده ۵۳۰- هر گاه کسی به مدت عمر خود مالک منافع زمینی بوده و آن را به مزارعه داده باشد عقد مزارعه به فوت او منفسخ می شود.
ماده ۵۳۱- پس از ظهور ثمره زرع عامل مالک حصه خود از آن می شود.
ماده ۵۳۲- در عقد مزارعه اگر شرط شود که تمام ثمره مال مزارع یا عامل تنها باشد عقد باطل است.
ماده ۵۳۳- اگر عقد مزارعه به علتی باطل شود تمام حاصل مال صاحب بذر است و طرف دیگر که مالک زمین یا آب یا صاحب عمل بوده است به نسبت آنچه که مالک بوده مستحق اجرت المثل خواهد بود. اگر بذر مشترک بین مزارع و عامل باشد حاصل و اجرت المثل هم به نسبت بذر بین آنها تقسیم می شود.
ماده ۵۳۴- هر گاه عامل در اثناء یا در ابتداء عمل آن را ترک کند و کسی نباشد که عمل را به جای او انجام دهد حاکم به تقاضای مزارع عامل را اجبار به انجام می کند و یا عمل را به خرج عامل ادامه می دهد و در صورت عدم امکان مزارع حق فسخ دارد.
ماده ۵۳۵- اگر عامل زراعت نکند و مدت منقضی شود مزارع مستحق اجرت المثل است.
ماده ۵۳۶- هر گاه عامل به طور متعارف مواظبت در زراعت ننماید و از این حیث حاصل کم شود یا ضرر دیگر متوجه مزارع گردد عامل ضامن تفاوت خواهد بود.
ماده ۵۳۷- هر گاه در عقد مزارعه زرع معینی قید شده باشد و عامل غیر آن را زرع نماید مزارعه باطل و بر طبق ماده ۵۳۳ رفتار می شود.
ماده ۵۳۸- هر گاه مزارعه در اثناء مدت پیش از ظهور ثمره فسخ شود حاصل مال مالک بذر است و طرف دیگر مستحق اجرت المثل خواهد بود.
ماده ۵۳۹- هرگاه مزارعه پس از ظهور ثمره فسخ شود هر یک از مزارع و عامل به نسبتی که مابین آنها مقرر بوده شریک در ثمره هستند لیکن از تاریخ فسخ تا برداشت حاصل هر یک به دریافت اجرت المثل زمین و عمل و سایر مصالح الاملاک خود که به حصه مقرر به طرف دیگر تعلق می گیرد مستحق خواهد بود.
ماده ۵۴۰- هرگاه مدت مزارعه منقضی شود و اتفاقا زرع نرسیده باشد مزارع حق دارد که زراعت را ازاله کند یا آن را به دریافت اجرتالمثل ابقاء نماید.
ماده۵۴۱- عامل می تواند برای زراعت اجیر بگیرد یا با دیگری شریک شود ولی برای انتقال معامله یا تسلیم زمین به دیگری رضای مزارع لازم است.
ماده۵۴۲- خراج زمین به عهده مالک است مگر این که خلاف آن شرط شده باشد سایر مخارج زمین برحسب تعیین طرفین یا متعارف است.
مبحث دوم- در مساقات
ماده ۵۴۳- مساقات معامله ای است که مابین صاحب درخت و امثال آن یا عامل در مقابل حصه مشاع معین از ثمره واقع می شود و ثمره اعم است از میوه و برگ گل و غیره آن.
ماده ۵۴۴- در هر مورد که مساقات باطل باشد یا فسخ شود تمام ثمره مال مالک است و عامل مستحق اجرت المثل خواهد بود.
ماده ۵۴۵- مقررات راجعه به مزارعه که در مبحث قبل ذکر شده است در مورد عقد مساقات هم مرعی خواهد بود مگر این که عامل نمی تواند بدون اجازه مالک معامله را به دیگری واگذار یا با دیگری شرکت نماید.
منبع: sanjnews.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب